amsiz kadin ne demek?

Amsiz Kadın (Vajina Yokluğu): Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser Sendromu (MRKH)

Amsiz kadın, halk arasında vajinası olmayan kadınları ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Tıp literatüründe bu durum genellikle Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser Sendromu (MRKH) veya vajinal agenezi olarak adlandırılır. Bu makale, MRKH sendromunu ve vajinal ageneziyi kapsamlı bir şekilde ele almayı amaçlamaktadır.

Giriş

MRKH sendromu, dişi üreme sisteminin doğuştan gelen bir anomalisidir ve her 4.500-5.000 kız çocuğundan birinde görülür. Bu sendromda, vajina ve rahim ya hiç gelişmez ya da kısmen gelişir. Ancak, yumurtalıklar genellikle normaldir ve kadınların ikincil cinsel özellikleri (göğüs gelişimi, pubik kıllanma vb.) normal şekilde gelişir. Bu durum, kadınların çocuk sahibi olmasını doğrudan engellerken, tıbbi müdahalelerle cinsel ilişki yaşamaları mümkün hale getirilebilir.

Nedenleri

MRKH sendromunun kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülmekle birlikte, çoğu vakada belirli bir genetik mutasyon tespit edilememiştir. Bazı araştırmalar, embriyonik gelişim sırasında Müller kanallarının (daha sonra rahim, fallop tüpleri ve vajinanın üst kısmını oluşturacak yapılar) gelişimindeki sorunların MRKH'ye yol açabileceğini öne sürmektedir. Çevresel faktörlerin de rol oynayabileceği düşünülmektedir, ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Tipleri

MRKH sendromu iki ana tipe ayrılır:

• Tip I (Mayer-Rokitansky-Küster sendromu): Bu tipte sadece vajina ve rahimin gelişimi etkilenir. Yumurtalıklar normaldir ve diğer organlar etkilenmez.
• Tip II (Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser sendromu): Bu tipte, vajina ve rahim gelişimindeki sorunlara ek olarak, böbrekler, iskelet sistemi veya diğer organlarda da anomaliler görülebilir. Örneğin, böbrek anomalileri (tek böbrek, atnalı böbrek), iskelet anomalileri (omurga eğriliği, skolyoz) veya işitme kaybı gibi durumlar eşlik edebilir.

Belirtiler ve Teşhis

MRKH sendromunun en belirgin belirtisi, ergenlik çağına gelmesine rağmen adet görmeme (amenore) durumudur. Kız çocukları normal puberte belirtileri gösterir (göğüs gelişimi, pubik kıllanma vb.), ancak adet görmedikleri için doktora başvururlar.

Teşhis genellikle fiziksel muayene, pelvik ultrason veya MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme) ile konulur. Fiziksel muayenede vajinanın olmadığı veya çok kısa olduğu görülür. Pelvik ultrason veya MRG ile rahimin olmadığı veya kısmi olarak geliştiği tespit edilir. Ayrıca, böbrek ve iskelet sistemi anomalilerini araştırmak için ek görüntüleme testleri yapılabilir. Genetik testler de MRKH sendromunun diğer genetik sendromlarla ilişkili olup olmadığını belirlemek için yapılabilir.

Tedavi

MRKH sendromunun tedavisi, vajinanın oluşturulmasına veya uzatılmasına odaklanır. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• Cerrahi Olmayan Yöntemler (Frank Yöntemi): Bu yöntemde, vajinal bölgeye kademeli olarak genişletici (dilatör) yerleştirilerek vajinal kanalın kendiliğinden oluşması sağlanır. Bu yöntem, sabır ve düzenli kullanım gerektirir, ancak birçok kadın için başarılı bir seçenektir.
• Cerrahi Yöntemler (Vajinoplasti): Vajinanın cerrahi olarak oluşturulmasıdır. Farklı cerrahi teknikler mevcuttur:
  • Cilt Grefti ile Vajinoplasti: Vücudun başka bir bölgesinden (genellikle uyluk veya karın) alınan cilt grefti ile vajinal kanal oluşturulur.
  • Periton Grefti ile Vajinoplasti: Karın iç zarından (periton) alınan doku ile vajinal kanal oluşturulur.
  • Bağırsak Segmenti ile Vajinoplasti: İnce bağırsağın bir kısmı kullanılarak vajinal kanal oluşturulur. Bu yöntem, diğer yöntemlerin başarısız olduğu durumlarda tercih edilir.
• Psikolojik Destek: MRKH sendromu, kadınların psikolojik ve duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, psikolojik danışmanlık ve destek grupları, kadınların bu durumla başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Psikolog ve psikiyatrist desteği önemlidir.

Üreme Seçenekleri

MRKH sendromu olan kadınlar, rahmi olmadığı için doğal yollarla hamile kalamazlar. Ancak, yumurtalıkları normal olduğu için genetik olarak kendi çocuklarına sahip olma imkanları vardır. Bu imkanlar şunlardır:

• Taşıyıcı Annelik (Gestasyonel Taşıyıcılık): Kadının yumurtaları alınarak tüp bebek yöntemiyle döllenir ve başka bir kadının (taşıyıcı anne) rahmine yerleştirilir. Bu sayede, kadın genetik olarak kendi çocuğuna sahip olabilir.
• Yumurta Donasyonu: Başka bir kadından alınan yumurtalarla tüp bebek yöntemi uygulanır. Bu durumda, çocuk genetik olarak kadının çocuğu olmaz.

Prognoz

MRKH sendromu olan kadınlar için prognoz genellikle iyidir. Tedavi ile vajinal kanal oluşturulabilir ve cinsel ilişki yaşayabilirler. Taşıyıcı annelik veya yumurta donasyonu gibi üreme seçenekleri sayesinde çocuk sahibi olabilirler. Ancak, bu durumun psikolojik etkileri göz ardı edilmemeli ve gerekli psikolojik destek sağlanmalıdır.

Sonuç

MRKH sendromu, dişi üreme sisteminin doğuştan gelen bir anomalisidir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile kadınların cinsel yaşamları ve üreme seçenekleri iyileştirilebilir. Psikolojik destek, bu durumla başa çıkmada önemli bir rol oynar. Jinekolog ve diğer uzmanların işbirliği ile kadınların yaşam kalitesi artırılabilir.

Yasal Uyarı: Bu makalede yer alan bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Herhangi bir sağlık sorunu ile karşılaştığınızda mutlaka bir doktora danışın.